به گزارش «اخبار خودرو»، صنعت خودرو و قطعهسازی رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند و هرکدام به دیگری وابسته هستند و پیشرفت در یکی از این صنایع منتج به پیشرفت در صنعت دیگر میشود. اما بههرحال برای تولید یکخودرو نمیتوان انتظار داشت همه قطعات آن در یک کشور تولید شود. گاهی تولید برخی قطعات هرچند ساده در یک کشور توجیه اقتصادی ندارد اما در کشوری دیگر این قطعات با تیراژ بالا و قیمت ارزان تولید میشود.
همین مساله سبب میشود خودروسازان بسیاری از قطعات خودروهای خود را به کشورهایی که در آنجا قیمت قطعه ارزانتر و قطعه باکیفیتتر تمام میشود، سفارش دهند. برای تولید یک خودرو بیشاز هزاران قطعه به کار میرود؛ هزاران قطعهای که از شرکتها و کشورهای مختلف جمع شده و تبدیل به خودرو میشوند.
تولید برخی از قطعات به دلیل بالا بودن فناوری ساخت آن، در اختیار و انحصار تعداد معینی از کشورها و شرکتها در سراسر دنیا است و همین موضوع وابستگی خودروسازان را به این شرکتها بالا برده است. در کشور ما نیز گرچه تولید برخی از قطعات امکانپذیر است و متخصصان در این خصوص توانایی ساخت دارند، اما هنوز فاصله زیادی بین طراحی و تولید قطعه پایلوت و قطعه تجاریسازی شده وجود دارد.
امکانسنجی برای داخلیسازی قطعات هایتک
در ماههای اخیر و با شروع تحریمهای آمریکا علیه ایران، عملا واردات بسیاری از قطعات هایتک به کشور انجام نشده یا بهسختی انجام میشود. این موضوع سبب شده است تولید خودرو از تابستان سال جاری بهشدت کاهش پیدا کند و خودروسازان خودروهای ناقص تولید کنند. قطعاتی مانند ایربگ و ایسییو از عمدهترین قطعاتی هستند که توانایی تولید آنها در کشور وجود ندارد.
با تغییر در وزارت صمت و تغییر در تیم وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت، بحث داخلیسازی یا بومیسازی قطعات هایتک مطرح شد. تاکید وزیر و معاونانش بر داخلیسازی قطعات پیشرفته در شرایطی که امکان خرید آن از خارج از کشور وجود ندارد، باعث شد تا نمایشگاه خودرو امسال تبدیل به محلی برای فراخوان دو خودروساز کشور برای داخلیسازی قطعات وارداتی شود. البته با گذشت چندماه از این ایده و درخواست از شرکتهای دانشبنیان هیچ خبری مبنی بر انعقاد قرارداد برای تولید قطعات منتشر نشده است.
وزارت صمت نیز دیگر تاکیدی بر داخلیسازی از این طریق نداشته است. اما اینکه بومیسازی قطعات از این طریق تا چه اندازه امکانپذیر و شدنی است، موضوعی است که کارشناسان روی آن اتفاق نظر ندارند.
خلق دانش فنی تنها 2درصد از پروسه داخلیسازی است
درخصوص فراخوانهای ایرانخودرو و سایپا مبنیبر داخلیسازی قطعات هایتک، سعید مدنی، کارشناس صنعت خودرو که در شرایط تحریمهای قبلی سکاندار یکی از بزرگترین خودروسازان کشور بوده است، به «دنیای خودرو» میگوید: «کشور ما از نظر تکنولوژی و دانش فنی چیزی از کشورهای دیگر کم ندارد. اما خلق دانش فنی یک موضوع است و تجاریکردن و تولید انبوه آن موضوع دیگری است.»
مدیرعامل سابق سایپا با بیان اینکه خلق دانش فنی تنها 2درصد از کل این پروسه است، میافزاید: «این خلق دانشی که شرکتهای دانشبنیان درحالحاضر انجام میدهند و البته بسیار ارزشمند است، تنها 2درصد است و 98درصد مابقی به اجرایی کردن و تجاریسازی بازمیگردد.»
وی در ادامه میگوید: «برای اجرایی کردن و تولید انبوه، توانایی سرمایهگذاری در شرکتهای کوچک وجود ندارد و دولت است که باید بودجه کافی را در اختیار آنها قرار دهد. اما اگر در شرایط عادی این بودجه وجود داشته و در اختیار این شرکتها قرار میگرفته است، در شرایط تحریمها باید آن را 10برابر کنند. ضمن اینکه دولت باید نظارت داشته باشد تا این پولها بهدرستی هزینه شود.»
مدنی میگوید: «بهنظرم هرچقدر برای شرکتهای دانشبنیان هزینه شود و طرحهای آنها به طرحهای تجاری و تولید انبوه تبدیل شود، نتیجه آن به صنعت خودرو بازمیگردد. با این روش هم ارتقای دانش فنی بهوجود میآید و هم راحتتر میتوان تحریم را دور زد. هرچند تحریمها اثرات خود را خواهد داشت اما با این کار راحتتر میتوانیم تحریمها را پشت سر بگذاریم.»
از نمونهسازی تا تولید انبوه
مدنی با تاکید بر حمایت واقعی از شرکتهای دانش بنیان میگوید: «اینکه به به یک شرکت دانشبنیان گفته شود شما وارد شوید اما هیچ حمایتی از آنها نشود، صحیح نیست. مثلا برای تولید ایربگ، این شرکتها میتوانند نمونهسازی انجام دهند. اما وقتی قرار است این نمونهها به تولید انبوه برسد، نیاز به ماشینآلات و تجهیزات دارد و برای این موارد نیاز به حمایت وزارت صمت و خودروسازان داریم.»
به نظر میرسد پتانسیل تولید برخی از قطعات در ایران وجود دارد، اما هنوز در بحث تولید انبوه با مشکلات جدی مواجه است. بحث مالکیت و اینکه شرکت دانشبنیان چه میزان سهم در تولید محصول داشته باشد و سرمایهگذار چه سهمی داشته باشد، موضوعی است که در کشور ما به چالش جدی تبدیل شده است.
ضمن اینکه بسیاری از محصولات طراحیشده توسط دانشمندان جوان کشور با بیاعتنایی سرمایهگذاران و البته خودروسازان در سالهای اخیر مواجه میشود. بههرحال این انتظار وجود دارد که دوخودروساز بزرگ کشور درخصوص اقدامات انجامشده در این مورد اطلاعرسانی داشته باشند تا سرمایههای علمی کشور، در سایه بیتوجهی برخی افراد از بین نرود.